Koois Favoriete Films Aller Tijden: The Big Parade [43]

Nummer 43: The Big Parade [1925 - King Vidor] 
Wanneer je je verdiept in de periode van de zwijgende film, is er een handjevol filmmakers waar je simpelweg niet omheen kunt. Charles Chaplin was de beroemdste en de populairste mens ter wereld, David Wark Griffith kreeg dankzij zijn controversiële meesterwerk "The Birth Of A Nation" de eretitel 'The Father Of Cinema', Friedrich Wilhelm Murnau bracht de expressionistische kunst naar het grote scherm met het onvergetelijke "Nosferatu" en Sergei Eisenstein perfectioneerde de kunst van de beeldmontage in zijn trilogie over de aanloop naar de Russische Revolutie. King Vidor [foto links] sloot zijn zwijgende periode af met het meesterlijke "The Crowd" ,maar was op dat moment al één van de populairste en meest succesvolle regisseurs ter wereld. Die reputatie had hij te danken aan "The Big Parade", een film die schokkend en ontroerend, maar ook hilarisch en hartverwarmend is. Dat klinkt wellicht formulematig, maar er is in mijn ogen geen enkele oorlogsfilm die zo scherp alle facetten van oorlog bloot legt en ook ronduit vermakelijk is.

Laat ik wel duidelijk maken dat de bekendste oorlogsfilms, waartoe ik "The Longest Day", "Schindler’s List" en "The Pianist" reken, stuk voor stuk indrukwekkende films vind. Maar "The Longest Day" is bovenal een heldenepos en "Schindler’s List" en "The Pianist" zijn realistische, deprimerende meesterwerken. In "The Big Parade" blijft de oorlogsstrijd gedurende  de eerste 80 minuten op de achtergrond. Het eerste deel van "The Big Parade" stelt ons voor aan drie totaal verschillende mannen die zich aanmelden voor het leger. De lange, slungelige Slim [Karl Dane, links op de foto] is een vriendelijke, simpele man met een gezond boerenverstand. De kleine, maar vinnige Bull [Tom O’Brien, rechts op de foto] werkt als barman in een illegaal café en laat zich door niemand piepelen.

En tenslotte is daar James Apperson [John Gilbert, in het midden op de foto hierboven], een rijkeluiszoon die aanvankelijk geen enkele reden ziet om zich vrijwillig aan te melden voor een in zijn ogen onzinnige strijd. Maar wanneer James een aantal van zijn vrienden die zich wel hebben aangemeld komt uitzwaaien tijdens een grote parade [vandaar de titel] raakt hij in de ban van de muziek, het enthousiasme van zijn vrienden en de verering van de mensen langs de straat. En zo komt het dat hij zich toch laat overhalen om in dienst te gaan. Tijdens zijn militaire training raakt hij bevriend met Slim en Karl en het kameraadschap tussen deze drie mannen loopt als een rode draad door de film, wat in dit eerste deel leidt tot onderlinge grappen en grollen. Eénmaal in Frankrijk aangekomen verdrijven ze hun tijd met het bedenken van grappige coupletten voor een militaire mars en weten Slim en Bull door een grappige list ervoor te zorgen dat James een gesloten vat terug moet halen uit een Frans dorpje. Wanneer hij het vat heeft gevonden, probeert hij op onhandige wijze het vat met zich mee te sjouwen.

Dat leidt tot de eerste ontmoeting met het Franse boerinnetje Melisande [Renée Adorante] in de leukste scène uit de film waarin Melisande de grootste pret heeft met de hulpeloos rondslenterende James. De twee spreken elkaars taal niet, maar weten door middel van gebaren haarfijn aan elkaar [en aan een wereldwijd publiek] duidelijk te maken wat ze bedoelen. James’ pogingen om Melisande kauwgom te leren eten, zijn opnieuw hilarisch. Hier is dus geen sprake van kleffe hofmakerij, maar van een romance die ontstaat uit het feit dat twee mensen elkaar automatisch lijken te begrijpen en ondanks alles genieten van hun samenzijn. Zelden werd een opbloeiende romance zo treffend in beeld gebracht.

Uiteraard is het een kwestie van tijd voordat James afscheid moet nemen van Melisande en haar wanhopige pogingen om de grote parade [!] van militaire voertuigen tegen te houden zijn hartverscheurend, maar ook indrukwekkend, omdat King Vidor werkelijk beschikte over tientallen trucks die in een imposant longshot allemaal te zien zijn. De laatste 50 minuten tonen een beeld van de strijd tijdens de Eerste Wereldoorlog dat we niet vaak terug hebben gezien en dat angstaanjagend effectief is. Terwijl James’ eenheid op commando in één linie langzaam door een bos loopt, zien we hoe de soldaten één voor één worden neergeschoten door sluipschutters die zich verschuilen in de bomen. Mijn DVD-versie bevat een prachtige, effectieve score van Carl Davis uit 1995 die de beklemmende atmosfeer enorm versterkt.

Meer wil ik niet verklappen over deze film, behalve dat het volgens mij haast onvermijdelijk is dat je bij de slotscène tranen in je ogen krijgt. John Gilbert werd een wereldster en maakte nog meer furore in een aantal zwaar gehypete en succesvolle romantische films met Greta Garbo. Hoewel hij een prima stem had, paste die stem onvoldoende bij zijn imago waardoor hij zijn sterrenstatus razendsnel kwijtraakte toen de geluidsfilm zijn intrede deed. In 1933 gebruikt Garbo haar sterrenstatus om Gilbert de mannelijke hoofdrol te laten spelen in "Queen Christina". En hoewel zijn rol anno nu nog steeds staat als een huis, was zijn carrière niet meer te redden en hij overleed in 1936 op 36-jarige leeftijd aan een hartaanval.  Het leek Renée Adorée meer voor de wind te gaan, maar ook zij stierf veel te jong, kort na haar 35e verjaardag, aan de gevolgen van tuberculose. Meer dan 90 jaar na hun grootste glansrol en ruim 80 jaar na hun dood staat deze film nog fier overeind en is The Big Parade in mijn ogen bijna – maar net niet helemaal – de beste oorlogsfilm ooit gemaakt.